WELKE GASSOORT EN FLES IS GESCHIKT VOOR MIJN CAMPER?
Gas in de camper is onmisbaar om te kunnen koken en in sommige gevallen ook voor de camper koelkast, warm water, en om te verwarmen. Er zijn drie verschillende soorten camper gas voor huishoudelijk gebruik: propaangas, butaangas en LPG. Maar wat zijn eigenlijk de verschillen tussen deze gassoorten? Hoe zit het met de verkrijgbaarheid van de verschillende soorten camper gas in Europa? En welke gasfles kan ik het beste kiezen voor mijn camper? En hoeveel gas verbruik je gemiddeld in de camper? Wij hebben ons laten informeren bij kampeerwinkel Obelink. Ook hebben we verschillende andere bronnen geraadpleegd. Om jou te helpen kiezen bij een geschikte gassoort voor jouw camper hebben we alle informatie samengebundeld in dit blog.
DISCLAIMER: Wij zijn niet verantwoordelijk voor jouw gasinstallatie, het onderhoud ervan, jouw eigen veiligheid en die van anderen aangaande gasgebruik. Laat jouw gasinstallatie altijd checken door een expert en laat je gasfles door professionals in een speciaal vulstation vullen.
MEEST GESCHIKTE GASSOORT VOOR EEN CAMPER
Om te kunnen koken in de camper, maar ook om te verwarmen, voor warm water en/of voor gebruik van de absorptie koelkast zijn er drie soorten campergas beschikbaar: butaangas, propaangas en LPG. Om erachter te komen welke gassoort het meeste geschikt is voor jouw camper zul je de verschillen in eigenschappen en verkrijgbaarheid moeten weten. Daarom benoemen we hieronder van elke gassoort de eigenschappen, de verkrijgbaarheid en hoe je deze kunt vullen.
BUTAANGAS IN DE CAMPER
Butaangas wordt in de camper vooral gebruikt om te koken. Het kookpunt (d.w.z. temperatuur waarbij het gas van vloeistof in gas overgaat en andersom) van butaan ligt al bij -0,5º Celsius. Bij lagere temperaturen heeft butaangas geen mogelijkheid om gasvormig te worden, waardoor butaan in de praktijk niet meer bruikbaar is bij temperaturen beneden de nul graden Celsius. Ben je van plan om met jouw camper tijdens de winter te gaan kamperen dan is deze gassoort niet geschikt. Waar je verder rekening mee dient te houden is dat butaangas ongeveer twee keer zo zwaar als lucht is. Als je butaangas niet voldoende ventileert kan het gas zich ophopen wat kan leiden tot zeer gevaarlijke situaties. Ventilatie naar buiten is dus noodzakelijk!
Campingaz gasflessen.
BUTAAN GASFLESSEN EN VERKRIJGBAARHEID
De welbekende Gampingaz gasfles is met butaan gevuld. Dit is dan ook meteen het grote voordeel van butaan: het is zeer goed verkrijgbaar in Zuid-Europa en andere warme landen. Bij vrijwel bij alle supermarkten, campings en tankstations is Campingaz te koop of kun je de gasfles omruilen. Behalve in Noord-Europa: daar is Campingaz niet of nauwelijks verkrijgbaar. De Campingaz flessen zijn licht van gewicht en verkrijgbaar in verschillende formaten waardoor ze ook makkelijk mee te nemen zijn op kampeertrips. Bezoek de website van Campingaz voor een overzicht van de verkooppunten.
PROPAANGAS IN DE CAMPER
Propaangas heeft een zuivere verbranding en dat maakt deze gassoort uitermate geschikt voor verschillende toepassingen: om op te koken, de camper te verwarmen, om water op te warmen (middels een boiler) en om absorptie koelkasten op te laten draaien. Daarnaast heeft propaangas een kookpunt van -42° C waardoor het ook bij (extreem) koude temperaturen bruikbaar is. Propaangas is dan ook de meest gebruikte gassoort in Nederlandse campers. Net als bij butaangas is propaangas is ventilatie naar de buiten in de ruimte waar de gasfles staat noodzakelijk.
De bekendste propaan gasfles merken van links nr rechts: Primagaz, Benegas Light, Antargaz.
VERKRIJGBAARHEID PROPAANGAS
De bekendste propaan gasfles merken in de Benelux zijn: Primagaz, Benegas Light en Antargaz. Deze gasflessen zijn vrijwel allemaal statiegeld- of ruilflessen waardoor je ze niet kunt laten hervullen maar alleen kunt omruilen. Bezoek de website van Primagaz, Benegas Light en/of Antargaz voor een overzicht van de omruilpunten.
Binnen de Benelux zijn Primagaz, Benegas Light en Antargaz goed verkrijgbaar, maar daarbuiten zijn de mogelijkheden beperkt. Met name in Oost-Europa is propaan niet- of nauwelijks verkrijgbaar. In sommige gevallen ontkom je er helaas niet aan om een lokale gasfles te moeten kopen. Daarbij kan het soms nodig zijn om een verloopnippel te gebruiken die verbinding kan maken met de eigen drukregelaar. Een andere optie is om ook een lokale gasdrukregelaar te kopen. Camperpunt.nl heeft een handig overzicht gemaakt voor de propaan gasvuladressen en omruilstations binnen Europa.
LPG IN DE CAMPER
LPG (Liquefied Petroleum Gas) wordt gebruikt voor aandrijving van voertuigen. Toch wint het vanwege de goede verkrijgbaarheid in het buitenland aan populariteit onder camperaars. Daarnaast is LPG gas een stuk voordeliger dan propaan gas. Het wordt in campers gebruikt om te koken en/of te verwarmen. LPG bestaat voor het grootste gedeelte uit een mengsel van butaan- en propaangas en het restgedeelte zijn toevoegingen. De verhouding is afhankelijk van het seizoen. Zo bestaat LPG in de winter voornamelijk uit zuiver propaangas waardoor het mogelijk is om LPG in de camper ook in tijden van vrieskou te gebruiken. Maar er zijn wel een aantal zaken waar je rekening mee dient te houden als je tijdens de winter LPG in de camper wil kunnen gebruiken:
- De LPG damptank dient in het verwarmde gedeelte van de camper te worden geplaatst. Doe je dit niet dan heeft butaangas geen mogelijkheid om gasvormig te worden met als gevolg dat de gasdruk dan nul is waardoor het onbruikbaar is in de winter. LPG tank onderbouw, buitenbouw of plaatsing in de ‘garage/ opslagruimte’ zijn daarom geen optie voor winterkampeerders. Wanneer je de LPG tank hebt laten vullen met zuiver propaangas dan gaat dit aandachtspunt uiteraard niet op.
- In de winter dient er geen gas meer in de tank aanwezig te zijn dat in de zomer is getankt. Dit gezien de samenstelling van het LPG gas dat varieert per seizoen en vaak ook per land. Het is daarom raadzaam te tanken in het land van bestemming.
Verder is het noodzakelijk om een LPG filter te gebruiken. Dit komt omdat LPG naast zuiver propaangas is voorzien van toevoegingen waarvan je de kwaliteit niet weet. Indien je geen gasfilter gebruikt kan er onvolledige verbranding ontstaan (waarbij koolmonoxide vrijkomt), roetvorming en zelfs een niet werkende koelkast. Gebruik daarom altijd een filter en vergeet niet om deze elk jaar te onderhouden (vuil verwijderen of vervangen).
NOTE: Wil je een absorptie koelkast gebruiken i.c.m. LPG? Raadpleeg eerst de handleiding van de koelkast want in sommige gevallen vervalt namelijk de garantie bij gebruik van LPG (al dan niet met filter).
LPG staande damptank.
LPG DAMPTANK EN VERKRIJGBAARHEID
LPG-gas dat in de camper wordt gebruikt om te koken en/of verwarmen mag niet uit dezelfde tank komen als die wordt gebruikt voor het aandrijven van motoren. Je dient voor recreatiedoeleinden een speciale damptank te kopen. Dit kan zowel een staande LPG damptank zijn als een vaste onderbouw tank. Damptanks zijn namelijk aangepast voor recreatiedoeleinden. Zo zijn ze voorzien van een beveiligde vulopening (vulbegrenzer) waardoor je nooit meer dan 80% van de inhoud van de tank kunt vullen. Ook zijn damptanks beveiligt met een afblaasbeveiliging die de gasfles beveiligt tegen overdruk.
Zoals eerder vermeld wint LPG gebruik in campers aan populariteit omdat LPG door heel Europa goed te verkrijgen is en daarnaast een stuk goedkoper is dan propaan. Het zelf mogen vullen of laten vullen van een LPG tank is een ander verhaal; maar daarover vertellen we verderop in dit blog meer. Bovendien kun je een LPG damptank ook laten vullen met zuiver propaangas waardoor de mogelijkheden om jouw gastank te laten vullen toenemen en de kans dat je zonder gas komt te zitten verkleint. De goede verkrijgbaarheid van LPG en de prijs was voor ons de reden dat wij voor deze gassoort hebben gekozen.
GASFLES- & TANK VULLEN IN BINNEN- EN BUITENLAND: DIT MOET JE WETEN
Gasflessen mag/kun je NOOIT zelf vullen! Dit komt omdat er geen 80% vulbegrenzer in zit. Hierdoor bestaat het gevaar dat je de gasfles voor de volle 100% vult. Dit kan levensgevaarlijke situaties opleveren. Door de stijgende druk in de fles kan ‘ie bij warme temperaturen bol gaan staan en op den duur zelfs scheuren of ontploffen. Hierbij lekt het gas waardoor de kans op brandgevaar zeer groot is. Laat het vullen daarom altijd over aan erkende gasvulstations. Verder is het goed om te weten dat propaan gasflessen wel met butaan mogen worden gevuld, maar andersom niet.
Wat betreft het vullen van LPG damptanks: het is in Nederland officieel verboden om een damptank voor huishoudelijk gebruik zelf te vullen bij een tankstation. Ook niet als de damptank is voorzien van een 80% vulbegrenzer. Om in Nederland jouw damptank te laten vullen dien je naar een gespecialiseerde gasvulstation te gaan. De NKC heeft deze in een handige kaart geplaatst. Maar niet alleen in Nederland is het verboden om de damptank zelf te vullen aan de pomp. Zo valt op de Zwiebelfam website te lezen dat dit ook in Denemarken, Finland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Kroatië, Nederland, Polen, Rusland en Slovenië verboden is. In de meeste andere landen binnen Europa is het vullen van de LPG damptank vaak wel toegestaan. Daarbij wordt doorgaans wel geëist dat de installatie is voorzien van een vaste buitenaansluiting.
VERSCHILLENDE VULAANSLUITING IN BINNEN- EN BUITENLAND
Gasflessen kennen verschillende aansluitingen. In Nederland worden hoofdzakelijk flessen gebruikt met een DIN-aansluiting, maar in het buitenland kunnen andere aansluitingen worden gehanteerd. Om te voorkomen dat je in het buitenland geen gas kunt laten vullen doe je er verstandig aan om een set Europese vulnippels mee te nemen. Hiermee kan jouw propaan gasfles in de meeste buitenlandse landen worden gevuld. Zweden kent helaas een geheel afwijkende maat. Je kunt hiervoor het beste een adapter in het land zelf kopen.
Europese vulnippelset (o.a. te koop bij Obelink).
Voor het vullen van een LPG tank heb je een andere adapters nodig:
HULPMIDDEL BIJ KIEZEN VAN GASSOORT VOOR CAMPER
Zoals je hebt kunnen lezen verschillen propaangas, butaangas, en LPG op een aantal belangrijke punten. Welke gassoort het meest geschikt is voor jouw camper is afhankelijk van een aantal factoren. Zoals het type voorziening die je erop wilt aansluiten, naar welke landen je wilt reizen en in welk jaargetijde je wilt kamperen met de camper. Om jou te helpen kiezen hebben we een overzicht gemaakt:
HOE LANG DOE JE MET EEN GASFLES?
Nu je weet wat de verschillen tussen propaangas, butaangas en LPG zijn vraag je wellicht af hoeveel gas je gemiddeld gebruikt tijdens een kampeertrip? En hoe lang je met een gasfles kunt doen? Dit hangt af van verschillende factoren: de apparaten die je erop laat draaien en hun gasverbruik, in welk seizoen je gaat kamperen, de grootte van je gasfles en de grootte van je gezinssamenstelling. Voordat we jou een idee kunnen geven van een gemiddeld gebruik moet je weten dat gasflessen en gastanks worden gevuld op gewicht. Dus als je kijkt naar gasverbruik dan wordt dit in gewicht uitgedrukt. Meestal vind je het gebruik van een apparaat terug in de specificaties. Maar om je een enigszins een idee te geven van een gemiddeld gasverbruik:
– Absorptie koelkast (inhoud 70L): 11 gram per uur
– Gaskookplaat (Can 2pit): 200 gram per uur
– Gaskachel (Truma S5004): 60–480 gram per uur
Als we uitgaan van bovenstaande lijst en je laat de absorptie koelkast tijdens de zomer 24u op gas draaien en kookt gedurende de dag in totaal 1 uur. Dan komt je gemiddelde gasverbruik uit op (24 x 11g + 200g) 464 gram. Met een 10,5 kg gevulde gasfles zou je dan zo’n 22 – 23 dagen vooruit kunnen. Ga je kamperen in de winter dan zul je gemiddeld zo’n 3 dagen doen met een gasfles van 10,5 kg. Dit komt omdat de verwarming dan voor zo’n 70 – 80 % van het totale gasverbruik voor zijn rekening neemt. LET WEL: gebruik tijdens de winter alleen met propaan gevulde gasflessen aangezien butaan niet meer bruikbaar is bij temperaturen beneden het vriespunt.
BELANGRIJK: Check voordat je een apparaat aansluit op een gasfles ALTIJD op welke gassoort deze werkt.
GASGEBRUIK EN VEILIGHEID
Het gebruik van gas in de camper is niet geheel zonder risico. Ongeacht het gassoort dat je kiest is voorzichtigheid geboden. Hieronder volgen een aantal belangrijke punten waar je rekening mee dient te houden bij gasgebruik:
- Gebruik een gasdrukregelaar. De druk in een gasfles wordt bepaald door de omgevingstemperatuur. Deze is niet altijd gelijk, maar gasapparatuur heeft echter wel een constante gasdruk nodig. Hier zorgt een gasdrukregelaar voor.
- Houd gasflessen zoveel mogelijk uit de zon. Vanwege het lage kookpunt kan de druk in een gasfles bij hogere temperaturen toenemen.
- De gasfles moet altijd rechtop staan. Dit komt omdat 80% van de inhoud van een gasfles met vloeibaar gas is gevuld. De overige 20% is gevuld met de zogeheten dampfase en die voorkomt dat vloeibaar gas kan lekken. Het bevindt zich bovenin de fles. Ligt een gasfles op zijn kant dan kan er vloeibaar gas via de kraan vrijkomen. Dit is levensgevaarlijk!
- Goede ventilatie is noodzakelijk om koolmonoxidevergiftiging te voorkomen. Met name tijdens het koken heb je toevoer van verse lucht nodig. Gebruik je gasfornuis NOOIT om je camper te verwarmen. En omdat gas zwaarder is dan lucht, is (onder)ventilatie van de gasfles noodzakelijk.
- Rijd altijd met een gesloten gaskraan, ook als de fles leeg is.
- Rijden met een geopende gasfles is alleen toegestaan als de gasinstallatie is voorzien van een zogenaamde crashsensor zoals de Crash Protection van Topron, de SecuMotion van Truma of de Truma DuoControl CS crashsensor. Een crashsensor zorgt er namelijk voor dat er bij een ongeval geen gas vrij kan uitstromen in geval van een leidingbreuk. NOTE: je mag de geopende gasfles tijdens het rijden alleen gebruiken om te verwarmen en NIET voor de koelkast. En in Frankrijk mag je NOOIT met een geopende gasfles rijden, ook niet als jouw gassysteem is voorzien van een crashsensor.
- Plaats een of meerdere gasmelders in de camper. Bijvoorbeeld in de buurt van het aanrecht, kachel, boiler en/ of in de gaskast/ gasbun. Wij hebben gekozen voor het 3Gas+ alarm. Deze gasmelder detecteert verschillende gassoorten: LPG (zowel butaan/propaan), Koolmonoxide (CO) en narcosegassen zoals Ether.
Raadpleeg de NKC website of die van de ANWB voor meer informatie over veilig gasgebruik in de camper.
Mocht je nog n.a.v. dit blog nog vragen hebben over de verschillende gassoorten voor jouw camper laat dan hieronder een berichtje achter.
MEER CAMPER ZELFBOUW BLOGS
– Camper bed maken: vast bed en slaapbank uitgelegd
– Extra zitplaatsen in camper en andere aanpassingen
– Dakraam camper inbouwen: uitgebreide handleiding
Interessant verhaal, dank voor het uitzoeken.
Wat ik niet begrijp is dat je schrijft dat je een propaan gasfles normaal gesproken omruilt en niet laat vullen. Waarom zou je dan nog vulnippers meenemen zoals je aangeeft in het artikel?
Hoi Hans, bedankt voor je berichtje! Binnen de Benelux zijn de propaan gasflessen van de merken Primagaz, Benegas Light en Antargaz goed verkrijgbaar. Deze hebben een DIN aansluiting. Buiten de Benelux zijn de mogelijkheden van deze gasflessen zeer beperkt en ook kunnen de flessen een andere aansluiting hebben. In sommige gevallen ontkom je er helaas niet aan om een lokale gasfles te moeten kopen. Daarbij kan het soms nodig zijn om een verloopnippel te gebruiken die verbinding kan maken met de eigen drukregelaar.
Bedankt voor de heldere uitleg! Ik vroeg mij alleen af hoe jullie de gasfles ventileren? Ik begrijp dat je met koken een raam opendoet, maar hebben jullie ook iets anders ingebouwd zodat de gasfles altijd kan ventileren?
Mvg, Sofie
Hoi Sofie,
We hebben in de bodem van de bus waar de fles staat een ventilatie gat gezaagd. Gas zakt naar de bodem. Op deze manier kan bij lekkage het gas veilig via de bodem naar buiten weg stromen.